Theo Tổng cục Tiêu chuẩn chất lượng, Bộ KH&CN, trong tổng số 260 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) đang áp dụng cho các phương tiện cơ giới đường bộ thì mới chỉ có 39 tiêu chuẩn áp dụng cho xe điện - bao gồm cả ô tô, mô tô, xe máy và xe đạp điện. Còn với hệ thống Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN), hiện chỉ có 5 quy chuẩn dành riêng cho ô tô điện.
Doanh nghiệp tiên phong gặp khó khi xây dựng trạm sạc
Trong hệ thống TCVN liên quan đến xe điện có nhiều yêu cầu chưa được đề cập đến như: yêu cầu kỹ thuật và an toàn điện đối với hệ thống sạc nhanh; yêu cầu kỹ thuật về thiết bị đo của trạm sạc xe điện; trạm đổi pin; yêu cầu về an toàn khi vận chuyển, thay thế pin/ắc quy xe điện; tái chế đối với ắc-quy, pin; yêu cầu kỹ thuật và yêu cầu an toàn đối với xe buýt điện;...

Giới chuyên gia cho rằng, các TCVN, QCVN hiện nay chưa thực sự bao quát được hết những vấn đề về chất lượng, an toàn phương tiện cho người sử dụng xe điện. Trong khi đó, quy mô thị trường xe điện nói chung và ô tô điện nói riêng trên thế giới ngày càng cao mà Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế.

VinFast là nhà sản xuất ô tô điện tiên phong với việc triển khai hơn 2 nghìn trạm sạc, cụ thể là hơn 40 nghìn cổng sạc cho ô tô, xe máy trên cả nước. Tuy vậy, việc còn một số khoảng trống tiêu chuẩn, quy chuẩn về yêu cầu kỹ thuật thiết kế, lắp đặt, vận hành và đo lường đối với trạm sạc xe điện khiến doanh nghiệp này ít nhiều lúng túng.

Ông Vũ Thắng - Giám đốc Trung tâm phát triển trạm sạc VinFast cho biết, trong quá trình xây dựng hệ thống trạm sạc, đơn vị gặp rất nhiều khó khăn liên quan đến quy chuẩn, tiêu chuẩn cho xe điện.

"Bộ KH&CN đã có quy chuẩn, tiêu chuẩn về trụ sạc nhưng chưa có quy chuẩn, tiêu chuẩn về việc xây dựng trạm sạc, hệ thống, thiết bị bảo vệ trạm sạc. Trong quá trình xây dựng, chúng tôi phải áp dụng tiêu chuẩn tương đương của quốc tế", ông Thắng nói.

Theo đại diện VinFast, còn một số khó khăn khác như về vấn đề pháp lý, mỗi địa phương hướng dẫn lắp đặt trạm sạc khác nhau, nguồn điện cũng như mức độ cung cấp điện không đồng đều. Những điều này cũng ảnh hưởng đến việc phủ rộng các trạm sạc của VinFast.

Cần sớm có đủ bộ "kim chỉ nam"

Để đảm bảo tính thống nhất đồng bộ trong quản lý trụ/thiết bị sạc điện, Bộ Công Thương vừa đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ sớm xây dựng, ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn về yêu cầu thiết kế, lắp đặt, vận hành đối với trụ/thiết bị sạc điện cho xe điện đảm bảo phù hợp với các dòng xe điện lưu thông trên lãnh thổ Việt Nam.

Nội dung này được Bộ Công Thương đề cập trong công văn trả lời Văn bản số 3440/BKHCN-TĐC ngày 21/11/2022 của Bộ KH&CN về việc bổ sung trụ/thiết bị sạc điện cho xe điện (cột đo điện năng sạc xe điện) vào Danh mục phương tiện đo nhóm 2.

Theo đại diện Bộ Công Thương, việc đề xuất bổ sung quản lý đo lường đối với trụ/thiết bị sạc điện là rất cần thiết, nhằm thống nhất chung các yêu cầu quản lý nhà nước về kỹ thuật đo lường đối với trụ/thiết bị sạc điện, phù hợp, hài hòa với quy định, yêu cầu kỹ thuật đo lường trong khu vực và trên thế giới, đáp ứng nhu cầu của nhà sản xuất, nhập khẩu và bảo vệ người tiêu dùng.

Ngoài ra, khi đã có "kim chỉ nam" là các bộ quy chuẩn, tiêu chuẩn đầy đủ, doanh nghiệp sản xuất, phân phối xe điện tại thị trường Việt Nam cũng thuận lợi hơn trong việc lựa chọn công nghệ, lắp đặt hệ thống trạm sạc rộng khắp trên cả nước.

Các chuyên gia cho rằng, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn về xe điện không chỉ là là công cụ hỗ trợ trong công tác quản lý nhà nước mà còn góp phần định hướng cho các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô và ngành công nghiệp hỗ trợ; góp phần bảo vệ, khuyến khích người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm xe điện.

Thế nên, muốn phát triển ô tô điện nhằm thay thế hoàn toàn xe sử dụng động cơ đốt trong theo lộ trình của Chính phủ, ngoài những chính sách ưu tiên, hỗ trợ ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp xe điện thì các cơ quan hữu quan cần sớm nghiên cứu, bổ khuyết những điểm còn thiếu về tiêu chuẩn, quy chuẩn càng sớm càng tốt.