Một năm trước, cuộc tranh luận giữa xe điện và xe hybrid dường như đã ngã ngũ. Nhưng giờ đây, tầm nhìn của Elon Musk về tương lai xe điện đang bị thách thức một lần nữa bởi kế hoạch xe hybrid của Toyota.

CEO Tesla Elon Musk muốn xe điện sẽ thay thế hẳn cho xe xăng, với mục tiêu sản lượng hàng năm vượt Toyota để thành nhà sản xuất ôtô bán chạy nhất thế giới năm 2030. Mặc dù mục tiêu đó còn xa vời nhưng ông đã đạt được một số thành công. Ở Mỹ, dòng sản phẩm cỡ nhỏ của Tesla đã vượt qua vài mẫu bán chạy nhất của Toyota.

Thực tế, Toyota đã giới thiệu mẫu sedan Prius cách đây hơn 20 năm, giúp phổ biến công nghệ hybrid, kết hợp pin với động cơ xăng để nâng cao hiệu quả sử dụng nhiên liệu. Nhưng công nghệ này dường như sắp bị quên lãng khi doanh số xe hybrid sụt giảm năm ngoái và doanh số bán xe điện tăng 65%, một dấu hiệu cho những người đặt cược rằng kỷ nguyên xe thuần điện đang bắt đầu. "Đã đến lúc chia tay xe hybrid", Musk viết trên Twitter vào năm ngoái.

Trong lúc xu hướng xe điện thịnh hành, được các nhà đầu tư ủng hộ thì rất ít người xem xe hybrid là một đối thủ thực sự của Tesla. Một số nhà đầu tư đã cố gắng lật đổ Chủ tịch Toyota Akio Toyoda vì chiến lược phòng ngừa rủi ro khi phân bổ đầu tư vào xe hybrid, xe điện và các công nghệ khác.

Tuy nhiên, họ không thành công và ông Akio Toyoda kiên quyết cảnh báo rằng cách tiếp cận hoàn toàn bằng xe điện - như vài đối thủ đang chạy đua để bắt kịp Tesla - không phải là điều mà nhiều khách hàng muốn hoặc đã sẵn sàng. Nhiều tháng sau, khi Ford và General Motors rút lại kế hoạch sản xuất xe điện, Toyoda có vẻ hả hê. "Mọi người cuối cùng cũng nhìn thấy thực tế", ông nói vào tháng trước.

Có lý do thực tế để ông Akio Toyoda đánh giá như vậy. Tại Mỹ, cả hai thương hiệu Toyota và Lexus cung cấp 26 lựa chọn xe điện - gồm xe hybrid, xe thuần điện và các xe công nghệ khác. Nhóm sản phẩm này chứng kiến doanh số tăng 20% trong 3 quý đầu năm nay, đạt 455.000 chiếc.

David Christ, Phụ trách thương hiệu Toyota ở Bắc Mỹ, cho biết xu hướng điện khí hóa trong ngành ôtô đã phần nào đưa xe hybrid trở thành xu hướng chủ đạo. "Nó thực sự đã bùng nổ", ông nhận xét.

Việc thuyết phục khách hàng mua xe hybrid cũng khá đơn giản. Những chiếc xe này thường rẻ hơn so với xe chạy hoàn toàn bằng điện. Xe lai cũng có hiệu suất tốt hơn so với một chiếc xe truyền thống mà không gặp những phiền phức về vấn đề sạc như xe thuần điện.

Theo đó, lượng người mua xe hybrid đã tăng vọt năm nay, một phần nhờ sự thành công của các sản phẩm mới từ Toyota và thương hiệu hạng sang Lexus.

Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng doanh số xe điện ở Mỹ đã chậm lại đang thử thách canh bạc của Musk. Tesla không công bố kết quả bán hàng riêng lẻ tại Mỹ. Trong bối cảnh bán hàng nhìn chung khó khăn, Musk cam kết thúc đẩy doanh số năm nay. Tất nhiên, cái giá phải trả là lợi nhuận của công ty giảm 44% trong quý III.

Theo Strategic Vision, chuyên khảo sát những người mua mới, lượng khách hàng mới lớn nhất của Tesla đến từ Toyota. Tại Mỹ, 8% khách mua Tesla là chuyển từ người dùng xe Toyota. Alexander Edwards, Chủ tịch của Strategic Vision, cho biết Tesla đang "cướp" doanh số bán hàng từ Toyota nhưng họ phải giảm giá mạnh để làm được điều này. "Toyota thì vẫn giữ nguyên giá và cho phép các đại lý tăng giá sản phẩm", ông nói.

Tuyến đầu của cuộc chiến về giá này là ở California, nơi nỗ lực giảm giá của Tesla khiến giá của một chiếc sedan Model 3 cơ bản, đã bao gồm cả các khoản giảm thuế liên bang và bang, rẻ hơn giá khởi điểm đề xuất của một chiếc Camry. Nhờ vậy, Tesla đang vượt qua vị trí dẫn đầu của Toyota về thị phần tại bang này.

Trên toàn quốc, doanh số bán xe crossover Model Y của Tesla đã vượt qua Camry trong 9 tháng và chỉ kém chiếc xe bán chạy nhất của Toyota tại Mỹ - chiếc crossover RAV4 - chưa đến 7.000 xe, theo ước tính của Motor Intelligence.

Musk từ lâu đã không ưa xe hybrid - mặc dù Toyota đã giúp Tesla một khoản đầu tư và thỏa thuận cho nhà máy lắp ráp đầu tiên của hãng. Ông từng nhận định rằng xe thuần điện mới là con đường thực sự bền vững. Trong khi một chiếc xe lai cuối cùng sẽ không tối ưu bằng xe chạy xăng hay xe điện thuần túy.

Về phần mình, Toyota đang tăng cường gấp đôi chiến lược hybrid. Tháng này, tại một sự kiện ở Malibu, California, Toyota thông báo rằng lần đầu tiên Camry - mẫu sedan bán chạy nhất tại Mỹ - sẽ chỉ được cung cấp dưới dạng hybrid khi thế hệ tiếp theo có mặt tại các showroom vào mùa xuân tới.

David Christ của Toyota Bắc Mỹ cho biết trong vài năm qua khi công ty bán một mẫu xe nhưng có nhiều lựa chọn động cơ - đốt trong hoặc hybrid - thì trong hầu hết trường hợp động cơ hybrid được bán hết trước và khách hàng ưa chuộng hơn. "Điều đó khiến chúng tôi tin rằng khách hàng có xu hướng đã sẵn sàng và sẵn lòng sử dụng xe hybrid", ông nói.

Ngoài ra, lý do khác khiến Toyota hứng thú với xe hybrid là những cải tiến ngày nay giúp họ có thể cải thiện hơn về chi phí và hiệu suất.

Khi Toyota bắt đầu phổ biến công nghệ hybrid cho các loại xe ngoài Prius, chi phí còn rất cao. Ví dụ, năm 2005, mẫu xe hybrid Highlander có giá cao hơn gần 10.000 USD so với phiên bản xe xăng cơ bản. Đó là chưa kế nó còn phải hy sinh hiệu suất, tức khách hàng phải trả nhiều tiền hơn cho chiếc xe hiệu suất kém hơn.

Nhưng ngày nay, điều đó đã thay đổi. Toyota chưa cho biết Camry mới sẽ có giá bao nhiêu, nhưng phiên bản hybrid hiện tại có giá cao hơn phiên bản xe xăng cơ bản chỉ 2.500 USD. Trong khi, Toyota hứa hẹn mẫu hybrid mới sẽ có nhiều mã lực hơn phiên bản cơ bản hiện tại.