Chỉ trong ba năm, Indonesia đã ký hơn chục thỏa thuận trị giá hơn 15 tỷ USD sản xuất pin và xe điện với các nhà sản xuất bao gồm Hyundai, LG và Foxconn.

Mục tiêu tiếp theo của Indonesia là gã khổng lồ Tesla, nhà sản xuất ô tô giá trị nhất thế giới. Tổng thống Joko Widodo đã tìm mọi cách thuyết phục CEO Elon Musk sản xuất xe điện hoặc pin tại quần đảo Đông Nam Á rộng lớn này.

"Tôi rất tin tưởng ngành công nghiệp này sẽ phát triển nhanh chóng", tổng thống cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tuần trước.

TRỮ LƯỢNG NIKEN LỚN NHẤT THẾ GIỚI TẠO RA LỢI THẾ CHO INDONESIA
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Indonesia có tổng cộng 21 triệu tấn trữ lượng niken. Đó là gần một phần tư dự trữ của thế giới. Quốc gia này đã khai thác 1,4 triệu tấn niken từ tháng 1 đến tháng 11/2022, theo Nhóm Nghiên cứu Niken Quốc tế. Con số này vượt xa nhà sản xuất lớn thứ hai là Philippines với sản lượng khai thác 290.000 tấn trong cùng kỳ và hơn gấp đôi sản lượng 606.000 tấn của Indonesia trong năm 2018.

Tổng thống Jokowi đã cấm xuất khẩu quặng niken vào năm 2020, nhưng cho phép xuất khẩu các sản phẩm niken có giá trị cao hơn, điều này buộc các công ty phải chế biến và sản xuất trong nước. Xuất khẩu niken đã qua chế biến của Indonesia sau đó tăng lên hơn 30 tỷ USD vào năm 2022 từ khoảng 1 tỷ USD vào năm 2015.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Indonesia dự kiến ​​sẽ chiếm một nửa mức tăng sản lượng niken toàn cầu từ năm 2021 đến năm 2025, do nhu cầu về xe điện tăng cao. Mỗi chiếc xe sử dụng tới 40 kg niken. Victor Chin, cố vấn chính của công ty tư vấn kim loại CRU cho biết: “Chính phủ Indonesia đang xây dựng toàn bộ chuỗi giá trị để phục vụ các nhà máy sản xuất xe điện. Vì vậy, việc Tesla xem xét xây dựng một một siêu nhà máy hiện đại gigafactory cũng như sản xuất ô tô tại Indonesia là điều hoàn toàn hợp lý”.

Mục tiêu của Musk là bán được 20 triệu xe điện vào năm 2030, tăng hơn 15 lần so với 1,3 triệu xe mà Tesla bán được vào năm 2022. Để làm được điều đó, hãng cần phải xây dựng thêm bảy hoặc tám "gigafactory" - cơ sở sản xuất xe điện, pin trên quy mô lớn.

Indonesia có những mục tiêu đầy tham vọng tương tự. Jokowi cho biết trong cuộc phỏng vấn rằng xuất khẩu niken có thể tăng 200 lần nếu quốc gia này thành công trong việc xây dựng hệ sinh thái xe điện. Công ty khai thác Brazil Vale đã dự đoán nhu cầu niken sẽ tăng 44% vào năm 2030 so với mức năm 2022 do nhu cầu cao đối với pin dành cho xe điện.

Jokowi cho biết Indonesia đang đặt mục tiêu thiết lập chuỗi cung ứng tích hợp cho pin xe điện vào năm 2027. Trong một động thái khác, Indonesia cũng sẽ cấm xuất khẩu quặng đồng và bauxite vào tháng 6, cả hai đều được sử dụng trong sản xuất xe điện.

LIỆU RẰNG INDONESIA CÓ PHẢI LỰA CHỌN ƯU TIÊN?
Lệnh cấm xuất khẩu niken của Indonesia đã bị Liên minh Châu Âu thách thức tại Tổ chức Thương mại Thế giới. WTO ra phán quyết có lợi cho EU, nhưng Indonesia đã đệ đơn kháng cáo.

Nhưng thành công của Indonesia đã thúc đẩy các quốc gia khác bắt chước các bước đi của họ, với việc Philippines lên kế hoạch đánh thuế xuất khẩu quặng niken để khuyến khích các công ty khai thác đầu tư vào chế biến.

Sự phát triển của ngành công nghiệp khai thác niken ở Indonesia là một dự án thú vị đối với tổng thống Jokowi. Ông ấy đã tự mình thuyết phục Musk đầu tư vào Indonesia, tổ chức các cuộc đàm phán với người đứng đầu Tesla hai lần. Tuần trước, Jokowi cho biết ông thậm chí đã đề nghị Tesla nhượng quyền khai thác niken và giảm thuế để đầu tư vào nước này, và ông tin rằng thỏa thuận sẽ được hoàn tất.

Trong khi Tesla đang tìm kiếm các trung tâm sản xuất bổ sung, họ đã không bình luận về bất kỳ kế hoạch nào của công ty ở Indonesia. Hàn Quốc, Canada và Mexico cũng đang cố gắng lôi kéo nhà sản xuất ô tô này.

Một quan chức chính phủ cho biết công ty đã ký các hợp đồng tìm nguồn cung ứng niken trị giá khoảng 5 tỷ USD từ các công ty ở Indonesia. Một lĩnh vực quan tâm đối với các nhà đầu tư tiềm năng là tác động môi trường của ngành khai thác niken và việc sử dụng than của Indonesia để phát điện. Quá trình sản xuất niken phù hợp với pin EV có lượng khí thải carbon cao và tạo ra chất thải mà các nhà môi trường lo ngại có thể đổ ra đại dương.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đang đầu tư hoặc tìm nguồn cung ứng từ Indonesia do các lựa chọn thay thế hạn chế và nhu cầu bùng nổ. Soni Kumari của ANZ cho biết: "Không có đủ khả năng tìm kiếm nguồn cung niken khác ngoài Indonesia. Sản lượng niken của Indonesia đã tăng thị phần từ dưới 20% lên gần 50% trong bốn năm qua".

Kumari cho biết “Những nhà sản xuất từ các thị trường phát triển có ý thức hơn về phát triển bền vững cũng sẽ buộc phải mua niken từ Indonesia. Khi nhu cầu sử dụng niken tạo ra pin tiếp tục tăng, các công ty sản xuất pin và ô tô không thể chỉ trích rằng 'niken Indonesia không đủ xanh' khi phần lớn tăng trưởng trong tương lai sẽ đến từ Indonesia".