Mỹ là quốc gia sở hữu thương hiệu xe điện hàng đầu thế giới trong một thập kỷ qua. Họ cũng vượt xa những khu vực đứng sau về doanh số, sản lượng lẫn cơ sở hạ tầng phục vụ xe điện.

Tuy nhiên, năm 2023 sẽ đánh dấu bước ngoặt với Trung Quốc lần đầu áp đảo Mỹ về mọi thông số xe điện.

Đội hình xe điện của Trung Quốc vượt trội về số lượng
Theo tờ báo kinh tế của Mỹ là Business Insider trích số liệu từ Diễn đàn Kinh tế toàn cầu (WEF), Trung Quốc đang chiếm 64% sản lượng toàn cầu và 59% doanh số toàn cầu về xe điện. Trong năm 2023, họ gần như chắc chắn sẽ đoạt luôn danh hiệu quốc gia sở hữu hãng xe điện số 1.

BYD là thương hiệu dẫn đầu thế giới về doanh số xe điện hóa (bao gồm xe thuần điện BEV và xe hybrid sạc điện PHEV). Tới hết tháng 9-2023, họ cũng đã bám sát Tesla ở phân khúc xe thuần điện BEV với tỉ lệ vượt qua đối thủ Mỹ rất cao vào cuối năm nay. Khi thế độc tôn của Tesla không còn, lịch sử xe điện sẽ bước sang trang mới với nhân vật chính là người Trung Quốc.

Dù có ưu thế vượt trội so với các hãng xe đi sau, Tesla không biết cách tận dụng những gì họ có. Đội hình hãng đến giờ vẫn chỉ có 4 xe là Model S, Model X, Model 3 và Model Y với giá dao động từ 40.000 - 100.000 USD.

Trong khi đó, BYD vươn lên nhờ đội hình xe điện cực kỳ đa dạng với tầm giá cũng rất khác nhau.

Họ không thiếu xe có giá chỉ dao động quanh ngưỡng 10.000 USD, chẳng hạn BYD Seagull ra mắt tại triển lãm Thượng Hải hồi tháng 4 vừa qua. Mức giá này lập tức đưa dòng tên trên thành xe điện bán chạy thứ 4 Trung Quốc.

Ngoài cái tên trên, BYD Song, Qin Plus, Dolphin, Yuan Plus và Han cũng nằm trong top 10 xe điện bán chạy nhất Trung Quốc. Chỉ một mình Tesla Model Y là nằm chung với nhóm này. Khoảng cách giữa hai bên, với tầm giá và đội hình họ sẵn có, sẽ chỉ có kéo giãn nếu BYD vượt lên trên, chứ không có cách nào thu ngắn.

Hạ tầng sạc và pin xe điện cũng dẫn xa
Không chỉ có ưu thế về giá, doanh số hay sản lượng xe điện, Trung Quốc còn vượt xa Mỹ về cơ sở hạ tầng sạc lẫn pin. Mỹ dù là quốc gia xếp thứ 2 toàn cầu về xe điện vẫn có mạng lưới sạc bị người dùng phê phán rất nhiều (sạc hỏng, công suất sạc không đều, khoảng cách trạm sạc xa).

Trong khi đó, cứ 50km mỗi cao tốc lớn tại Trung Quốc lại có một trạm sạc xe điện và mạng lưới ở nội đô cũng phủ rộng khắp.

Việc có cơ sở hạ tầng sạc công cộng tốt giúp Trung Quốc thuyết phục người dân mua xe điện mà không cần trợ giá. Chính sách trợ giá xe điện được họ duy trì suốt 11 năm đã bị hủy bỏ vào năm 2022. Nhưng doanh số xe điện năm 2023 tại Trung Quốc vẫn tăng cao kỷ lục, với tháng 10 vừa rồi thiết lập trần doanh số mới.

Pin xe điện chiếm 30 - 50% chi phí sản xuất xe điện. 90% chuỗi cung ứng toàn cầu về linh kiện và tài nguyên xe điện nằm trong tay Trung Quốc. Hai hãng cung ứng pin của họ là CATL và BYD đang chiếm hơn nửa thị phần toàn cầu cũng là những số liệu cho thấy việc người Trung Quốc đi trước nhiều ra sao.

Hiện Mỹ và châu Âu đang gấp rút cân bằng lại cán cân cung ứng xe điện, tuy nhiên còn nhiều năm nữa họ mới có thể bắt kịp đối thủ chứ chưa muốn nói là chiếm được tiên cơ.